Działanie antyutleniające i antynowotworowe papryki

Pochodzenie papryki

Papryka należy do rodziny roślin psiankowatych. Była uprawiana już 9000 lat temu w Ameryce Południowej i Środkowej. Angielska nazwa „pepper” została jej nadana przez pierwszych europejskich kolonizatorów kontynentu. Oryginalna nazwa w języku hiszpańskim brzmi „pimiento”.

Ze względu na to, że paprykę można uprawiać w różnych warunkach klimatycznych stała się ona niezwykle popularna w kuchniach całego świata. Obecnie uprawia się ją w obu Amerykach, Europie, Afryce, na Bliskim Wschodzie oraz w części Azji. Pod względem produkcji komercyjnej to Chiny stały się potentatem w jej uprawie – w 2007 roku wyprodukowały prawie 14 mln ton, na drugi miejscu znalazł się Meksyk z 4 mln ton zaś na trzecim miejscu Stany Zjednoczone z 1 mln ton słodkiej papryki.

W USA zagłębiem paprykowym jest Floryda i Kalifornia. Średnie spożycie papryki w Stanach Zjednoczonych dla osoby dorosłej wynosi 16 funtów papryki rocznie, z czego aż 9,5 funta stanowi słodka papryka.

Pod względem zawartości składników odżywczych wykazujących działanie antyutleniające i odkwaszające to słodka papryka jest dobrym źródłem witaminy C (aż 117 mg w jednej filiżance – ponad dwa razy więcej niż w średniej wielkości pomarańczy). Ponadto jest też źródłem innego przeciwutleniacza – witaminy E.

Oprócz tego papryka zawiera też:

• mangan
• flawonoidy
• kwercetynę
• hesperydynę
• karotenoidy
• alfa-karoten
• beta-karoten
• kryptoksantynę
• luteinę
• zeaksatynę

Analizując powyższą listę widzimy, że papryka zawiera beta-karoten i zeaksatynę. Substancje te występują w tym warzywie w mocno skoncentrowanej postaci – już jedna filiżanka świeżo pokrojonej słodkiej papryki zawiera ok. 1500 mikrogramów beta-karotenu, czyli tyle ile ma w sobie 1/3 średniej wielkości marchewki.

Dzięki bogactwu składników odżywczych zawartych w słodkiej papryce i jej działaniu antyutleniającemu i odkwaszającemu jest ona doskonałym środkiem wspomagającym zdrowie człowieka. Słodka papryka wpływa pozytywnie na układ krążenia i zapobiega cukrzycy typu II.

Obecnie trwają też badania nad wpływem słodkiej papryki na zdrowie oczu – wiemy, że jedna filiżanka słodkiej papryki zawiera łącznie aż 314 mikrogramów luteiny i zeaksantyny. Te dwie substancje znajdują się w wysokim stężeniu w plamce żółtej oka (środkowej części siatkówki) i są niezbędne do ochrony plamki przed uszkodzeniami związanymi z działaniem tlenu.

Najczęstszą przyczyna pogarszania się wzroku u osób po 60 roku życia jest tzw. AMD czyli choroba zwyrodnieniowa plamki żółtej oka. Najnowsze badania sugerują, że regularne jedzenie papryki co najmniej raz na 2-3 dni może wstrzymać rozwój tej choroby. Wszystko za sprawą zawartych w słodkiej papryce składników odżywczych – w szczególności unikalnego stężenia wspomnianych już luteiny i zeaksantyny.

Potencjalne korzyści antynowotworowe

Ciągłe narażenie na nadmierny stres, tryb życia, zakwaszenie organizmu – między innymi te czynniki przyczyniają się do zwiększenia ryzyka rozwoju nowotworów. Mogą być one jednak rekompensowane przez alkalizującą dietę. Jedzenie papryki równoważy poziom kwasów w organizmie i znacząco zmniejsza ryzyko zachorowania na raka.

Jak wybrać dobrą paprykę?

Podczas wyboru słodkiej papryki kieruj się jej kolorem – powinien on być głęboki i żywy. Skórka powinna być napięta, bez miękkich plam, skaz i czarnych obszarów. Pędy powinny być zielone i mieć ładny wygląd. Świeża papryka powinna mieć odpowiedni stosunek masy do wielkości. Unikaj tych papryk, które mają widoczne uszkodzenia skórki lub rozmięknięte obszary. Kształt warzywa w żaden sposób nie wpływa na jego jakość i smak.

Umytą słodką paprykę można przechowywać w lodówce (w specjalnej komorze na warzywa) przez ok. 7-10 dni. Paprykę w lodówce warto jest przykryć mokrą szmatką lub papierowym ręcznikiem – zapobiegnie to nadmiernej utracie wody z warzywa i utrzyma jędrną i chrupiącą strukturę. Należy pamiętać aby na czas przechowywania w lodówce nie usuwać z papryki łodygi, zapobiegnie to jej przemarznięciu. Papryka może być zamrożona bez uprzedniego blanszowania, najlepiej jest mrozić ją w całości aby mieć pewność, ze struktura, smak i wartości odżywcze nie ulegną zniszczeniu.

Ostatnie badania wykazują, że słodką paprykę najlepiej jest myć w zimnej wodzie – wtedy zachowuje w sobie najwięcej przeciwutleniaczy i substancji alkalizujących.

Jeśli nie jesteś pewien czy Twoja papryka jest dojrzała to przez 1-2 dni możesz przechowywać ją bez chłodzenia w temperaturze pokojowej (ok. 20°C).

Jak obrabiać i gotować słodką paprykę?

Przed pokrojeniem słodkiej papryki należy umyć ją pod zimną, bieżącą wodą. Jeśli warzywo zostało woskowane przed sprzedażą należy je delikatnie wyszorować szczotką z naturalnego włosia.

Ostrym nożem należy wyciąć łodygę oraz gniazdo nasienne warzywa. Jeśli chodzi o krojenie papryki to mamy tu dowolność kształtów i rozmiarów. Ciekawą opcją wydaje się odcięcie „kapelusza” z łodygą, wydrążenie środka i przygotowanie nadziewanej papryki.

Spośród wszystkich metod przyrządzania papryki najzdrowszym jest jej lekkie podsmażenie. Wówczas zachowuje ona w sobie najwięcej smaku i najwyższe stężenie składników odżywczych.

Podsumowując, słodka papryka jest źródłem antyoksydantów i składników przeciwzapalnych. Jest bogata w liczne składniki odżywcze np. flawonoidy, kwas hydroksycynamonowy oraz liczną grupę karotenoidów (ponad 30 różnych substancji). Słodka papryka zawiera w sobie przeciwutleniacze, witaminę A, witaminy z grupy B, witaminę E, witaminę K, błonnik pokarmowy, kwas foliowy, potas, magnez, mangan i molibden. Regularne spożywanie słodkiej papryki przeciwdziała rozwojowi cukrzycy typu 2, nowotworów, chorób krążenia oraz chorób oczu. Ponadto wykazuje ona działanie alkalizujące i wspiera utrzymanie równowagi kwasowo-zasadowej ludzkiego organizmu.